Kunsthal KAdE toont van 15 mei t/m 29 augustus het eerste grote retrospectief van de beeldhouwer Tom Claassen. In en rondom de kunsthal zal een ruime selectie uit zijn oeuvre te zien zijn, met zowel beelden uit de openbare ruimte – zoals het beeld van een paard dat op het plein De Plantage in Utrecht staat en een enorme gestileerde rat, Brigid, die normaal in het Kröller-Müller Museum ligt – als bruiklenen uit musea en particuliere collecties. Twee oude installaties worden her-uitgevoerd en twee grote nieuwe werken worden ter plekke gebouwd. Daaromheen komen een serie kleinsculpturen en een zo compleet mogelijk overzicht van de modellen voor buitenbeelden te staan.
Tom Claassen behoort tot de meest zichtbare kunstenaars van Nederland, terwijl zijn naam buiten de kunstwereld vrijwel onbekend is. Duizenden rijden dagelijks langs zijn vijf reusachtige olifant-sculpturen op een verkeersknooppunt net buiten Almere. Op Schiphol passeren jaarlijks grote hoeveelheden passagiers zijn ‘Snowmen’ bij de entree van de D-pier. Naast de Kunsthal in Rotterdam vertoeven zijn konijnen in het gras. In Hoofddorp staat een zeven meter hoge figuur voor het stadhuis. Van Breda tot Ypenburg, van Almelo tot Vijfhuizen, van IJburg tot Utrecht; overal is de beeldhouwkunst van Tom Claassen terug te vinden in de openbare ruimte.
Wie de sculpturen van Claassen ziet, zal ze niet snel vergeten. Het werk beklijft als herinnering omdat zijn beelden sterk associatief zijn. Claassen abstraheert de motieven die hij kiest, maar blijft ook voldoende in de buurt van de werkelijkheid om ze direct identificeerbaar te houden. Zijn oeuvre gat zowel over gestileerde beesten met een hoge ‘aaibaarheidsfactor’, als over gecrashte auto’s, een tapijt, een wormenveld en steigers en ladders. Steeds zoekt Claassen naar de essentie van een vorm en speelt hij met klassieke beeldhouwkundige vertrekpunten als volume, abstrahering, proportie en verhoudingen.
Tom Claassen gebruikt een waaier aan technieken om zijn doelen te bereiken. Sommige traditioneel – het afgieten van een bronzen beeld via een mal -, anderen onorthodox. Voor ‘Brigid’ – een enorme gestileerde rat – liet de kunstenaar vier kuub zand in zijn atelier neerleggen om daar de vorm in twee delen uit te ‘zandbakken’, zoals hij het zelf noemt. Vervolgens werden de ‘kuilen’ ingesmeerd met latexrubber. De gestolde rubber delen werden tot slot met grove steken aan elkaar genaaid. Door dit procedé bleef onvermijdelijk zand aan het rubber plakken, wat de ‘huid’ van de rat een prachtige textuur geeft.
Reductie is het toverwoord bij beeldhouwer Tom Claassen. Hij schrapt net zo lang in de vorm dat de pure essentie overblijft; een essentie die zowel de archetypische verschijning van het te representeren object overeind houdt, als er een emotionele beleving aan koppelt. Het werk is aards en nuchter. Veel van de dieren die Claassen verbeeldt – een geliefd thema – ogen nogal lomp. Ze zijn net wat forser dan de beesten in real life, maar die ‘overdrijving’ is functioneel en wordt nooit pathetisch.
Het werk is monumentaal en volumineus – solide en robuust –, maar soms ook bewust fragmentarisch. Met zijn interpretaties van vertrouwde vormen jaagt Tom Claassen een heel arsenaal aan verhalen aan. Hij appelleert aan dat vertrouwde – universeel en tijdloos -, maar zorgt ook voor een compleet nieuwe beleving.
Alle projecten van Tom Claassen in openbaar gebied in Nederland zijn bijeengebracht in de beeldengids die ter gelegenheid van de tentoonstelling is geproduceerd. Klik hier voor de digitale versie van de beeldengids.
Tom Claassen (Heerlen, 4 oktober 1964) woont en werkt afwisselend in Nederland en Denemarken. Claassen ontving diverse prijzen, zoals de Aanmoedigingsprijs Stad Amsterdam (1993) en de Charlotte Köhler Prijs (1994). In 1992 werd hij geselecteerd voor de Prix de Rome (beeldhouwen/beeldende kunst en openbaarheid).